LEBLEBİ :
Çorum’un meşhur sarı leblebisi kuru nohuttan yapılır.Nohutun leblebiye
dönüşmesi bir buçuk aylık bir emeğin ürünüdür.Tarihi dükkanlarda , tek
kavrumluk leblebiler çuvallardan tenekelere , oradan leğenlere
doldurulur. Odun ateşi ile yeterli sıcaklığa ulaşan fırına aktarılan
leblebiler son kavurmadan sonra tekrar çuvallara doldurularak dumanı
üstünde satışa sunulur. İlimizde her köşe başında bir leblebici dükkanı
bulmanız mümkündür. Öteden beri yöremizde yetişen nohutun iriliği ve
leblebiye dönüşümü haklı bir üne kavuşmuştur. Ancak altmışlı yıllardan
sonra artık bölgede yetiştirilen nohut , leblebi üretimine yetmemeye
başlamış ve başka bölgelerden nohut getirilmiştir. Buna rağmen Çorum
leblebisi ününden hiçbir şey kaybetmemiştir. Bunda , kuşaktan kuşağa
aktarılarak bugüne ulaşan kavurma işlemlerindeki beceri önemli rol
oynamaktadır. Nohuta ayrı bir lezzet ve altın sarısı rengini kazandıran
geleneksel leblebi üretimi bir yandan devam ederken , tüp gazın
kullanıldığı modern yöntemler de uygulanmaya başlanmıştır. Leblebi
yapmak için öncelikle ateş tuğlası , kerpiç , tava ve karıştırıcıdan
oluşan bir kavurma ocağı gerekir. Kullanılacak odunların iz yapmayan
cinsten olması önemlidir.Eleme işleminden geçirilen nohutlar önce
boylarına göre ayrılır.Birinci kavurma işleminden sonra sıcak olarak
çuvallara doldurulup iki gün dinlendirilir.İkinci kavurmadan sonra da
iki gün dinlendirilen nohutlar kuru bir yere serilerek 15-20 gün
bekletilir.Nohutlar üçüncü kavurmadan önce nemlendirilip bir kez daha
bir gün süreyle çuvallarda bırakılır.Üçüncü kavurmada nohutların
kabukları ayrılır. Leblebinin acılı , tuzlu , karanfilli ve diğer
çeşitlere dönüşmesi bu son kavurma işleminden sonra gerçekleşir. İmalat
sürecinden de anlaşılacağı gibi , bu kadar çaba , zahmet ve eşsiz lezzet
, Çorum Leblebisinin ününün yıllar öncesinden bugünlere taşınmasındaki
en önemli nedendir.
YİYECEK-İÇECEK
Çatalaşı:
Yeşil mercimek, yarma (kırık) ve soğan ile yapılır. Soğan tereyağında
kavrulur. Üzerine nane eklenir. Su koyup kaynatılır. Mercimek ilave
edilir. 20 dk. kaynatıldıktan sonra 3 bardak sıcak su ilave edilip,
yarma eklenir. 20 dk. kadar kaynatılıp tuzu eklenir. Daha sonra bir
müddet kısık ateşte bırakılıp servis yapılır.
Düğün Çorbası:
Süzme yoğurt (torba yoğurt) yumurta ve unla iyice ezilip karıştırılır.
Üzerine süt, tavuk suyu, yeterli miktarda ılık su ilave edilip
kaynayıncaya kadar sürekli karıştırılır. Ayrı bir yerde iki yumurta,
alabildiğince un yoğrulup açılır. Badem şeklinde kesilip tereyağında
kızartılır. Pişmiş çorbanın üzerine dökülür. Ayrıca tereyağı ve kırmızı
biber kızartılıp sos olarak üzerine dökülür ve sıcak servis yapılır.
Madımak: Adının türkülere konu olduğu madımak; Orta Anadolu’nun bilinen
en eski yemeklerindendir.Madımak, soğan, bulgur, tercihe göre pastırma
veya çemen ile yapılır. İnce ince kıyılan madımaklar yıkanır. Soğanlar
tereyağında kavrulur, pastırma ilave edilir. Sıcak su konulup kaynatılır
ve en son madımak ve bulgur konularak pişirilir.
Keşkek:
Yarma, et, soğan ile yapılır. Yarmalar akşamdan ıslatılır. Tencerede
soğan, et, kırmızı biber, tuz, tereyağı ile kavrulur. Bir su bardağı
sıcak su ilave edilir. On beş dakika kaynatılır. Yarma on su bardağı
sıcak su ile birlikte tencereye ilave edilir. Kaynayınca kapağı
kapatılır kenarları hamur ile çerçevelenir. Bir parmak sığacak şekilde
delik bırakılır. Kısık ateşte iki saat pişirilir.
İskilip Dolması:
Pirinç, et, soğan ile yapılır. Islatılmış pirinçler tereyağında
kavrulur. Üzerine sıcak su eklenir, dinlenmeye bırakılır. Ayrı bir kapta
et yağ ile kızdırılır. Soğan ve sıcak su ilave edilir. Et kaynayınca
üzerine sacıyak, bunun üzerine de tepsi yerleştirilir. Haşlanan
pirinçler bir bez torbaya konularak bu tepsinin üzerine konur.
Tencerenin kapağı kapatılarak kapak kenarları hamurla sıvanır, herhangi
bir yerine bir parmak sığacak şekilde delik bırakılır. ( Buhar çıkması
için) Kısık ateşte dört saat pişirilir.
Ortalık :
Kuzunun pirzolalık yerinden yapılır. Çatala gelecek şekilde kesilir,
tereyağında kızartılır. Bir tencereye konup yanan közün içerisine
yerleştirilip üzerine bir tepsi konur ve saç kapatılır. Susuz olarak
pişirilir.
Çorum Mantısı :
İçleri kıyma konulup kapatılan mantılar tek sıra halinde bir tepsiye
dizilir, kısık ateşte kızartılır, yoğrulmuş olan mantının hamurundan
küçük bir hamur açılıp kızaran mantıların üzerine kapatılır. Salçalı,
tereyağlı, et suyu ile hazırlanan sos bu hamurun üzerine dökülür. Biraz
kaynadıktan sonra üzerindeki yufka ters çevrilir. Daha sonra ocaktan
indirilip bıçakla kesilir ve servis yapılır.
Tel Tel :
Un ağır ateşte kavrulur. Su, şeker ve limon tuzu kaynatılarak ağda
yapılır. Tepsi tereyağla yağlanıp ağda bu tepsiye yayılır. Serin bir
ortamda dondurulur. Tepsi ocağın üzerinde 2 dakika kadar ısıtılır. Ağda
rulo yapılarak tepsiden kaldırılır. İki kişi ağdayı ellerine alıp
sıkarak yumuşatırlar. Yumuşayan ağda elle sıkılarak 65 kez çevrilir.
Tepsiye kavrulmuş un yayılır. Ağda bu tepsinin içine konularak unla
birlikte çevrilir. Saç teli kıvamına gelince tel tel olmuş demektir.
Kesilerek servis yapılır.
Gül Burma :
Hazırlanan baklava hamurunun üzerine ıslak bez örtülüp yarım saat
dinlendirilir. Yumurta şeklinde parçalar alınıp üzerine nişasta
serpilerek yufka şeklinde açılır. Açılan yufkalar bir bez üzerinde hafif
kurumaya bırakılır. Daha sonra paralel kesilip içine ceviz konularak
gül şeklini alacak şekilde burularak yağlanmış tepsiye dizilir. Bu
şekilde kuruması için bir gün bekletilir. Üzerine kızartılmış yağ
dökülüp fırında kızartılır. Hazırlanan şerbet sıcak olarak dökülür.
Çorum Baklavası (Lüle Baklava-Sıkma Baklava-Sıyırma) :
Baklava hamuru açılıp özellikle bu tatlı için kullanılan “oka” konur ve
iki tarafından katlanır. İki tarafından hamur sıkıştırılır ve iç kısım
oluk şeklinde boş kalır. Tepsiye dizilen baklavaları bir akşam bekletip
kurutulur. Daha sonra yağı ve şerbeti dökülüp, üzerine ceviz serpilir.
Hasıda:
Pekmez, buğday nişastası, sıvıyağ, tereyağından yapılır. Su, pekmez,
nişasta karıştırılır. Sıvıyağ tavada kızdırılır. Karıştırılan pekmezli
nişasta tavaya yavaş dökülür, karıştırılarak pişirilir. Top top olmaya
başlayınca üzerine kızdırılmış tereyağı dökülüp tahta karıkla
ufaltılarak karıştırılır. Soğuk olarak servis yapılır.
Karaçuval Helvası :
Un, tereyağı, pekmez şekerden yapılır. Un tavada rengi koyulaşıncaya
kadar karıştırılarak kavrulur, koyulaşınca tereyağı ilave edilip iyice
yedirilir. Kara pekmez, toz şeker, ceviz içi ve soğuk su birbirine
karıştırılıp unun üzerine dökülür. İyice karıştırılıp yumurta
büyüklüğünde parçalar yapılır ve üzerine isteğe göre hindistan cevizi
dökülür.
Leblebicilik:
Çorum’un meşhur sarı leblebisi kuru nohuttan yapılır.Nohutun leblebiye
dönüşmesi bir buçuk aylık bir emeğin ürünüdür.Tarihi dükkanlarda , tek
kavrumluk leblebiler çuvallardan tenekelere , oradan leğenlere
doldurulur. Odun ateşi ile yeterli sıcaklığa ulaşan fırına aktarılan
leblebiler son kavurmadan sonra tekrar çuvallara doldurularak dumanı
üstünde satışa sunulur. İlimizde her köşe başında bir leblebici dükkanı
bulmanız mümkündür. Öteden beri yöremizde yetişen nohutun iriliği ve
leblebiye dönüşümü haklı bir üne kavuşmuştur. Ancak altmışlı yıllardan
sonra artık bölgede yetiştirilen nohut , leblebi üretimine yetmemeye
başlamış ve başka bölgelerden nohut getirilmiştir. Buna rağmen Çorum
leblebisi ününden hiçbir şey kaybetmemiştir. Bunda , kuşaktan kuşağa
aktarılarak bugüne ulaşan kavurma işlemlerindeki beceri önemli rol
oynamaktadır. Nohuta ayrı bir lezzet ve altın sarısı rengini kazandıran
geleneksel leblebi üretimi bir yandan devam ederken , tüp gazın
kullanıldığı modern yöntemler de uygulanmaya başlanmıştır. Leblebi
yapmak için öncelikle ateş tuğlası , kerpiç , tava ve karıştırıcıdan
oluşan bir kavurma ocağı gerekir. Kullanılacak odunların iz yapmayan
cinsten olması önemlidir.Eleme işleminden geçirilen nohutlar önce
boylarına göre ayrılır.Birinci kavurma işleminden sonra sıcak olarak
çuvallara doldurulup iki gün dinlendirilir.İkinci kavurmadan sonra da
iki gün dinlendirilen nohutlar kuru bir yere serilerek 15-20 gün
bekletilir.Nohutlar üçüncü kavurmadan önce nemlendirilip bir kez daha
bir gün süreyle çuvallarda bırakılır.Üçüncü kavurmada nohutların
kabukları ayrılır. Leblebinin acılı , tuzlu , karanfilli ve diğer
çeşitlere dönüşmesi bu son kavurma işleminden sonra gerçekleşir. İmalat
sürecinden de anlaşılacağı gibi , bu kadar çaba , zahmet ve eşsiz lezzet
, Çorum Leblebisinin ününün yıllar öncesinden bugünlere taşınmasındaki
en önemli nedendir.Çorum İli Yemekleri 1